De Bezige Bij, Amsterdam. 2014, 272 blz. vertaling: Eef Gratama **** Wat een leuk boek! In de achttien (ogenschijnlijk)van elkaar losstaande verhalen vertelt telkens een ander personage iets over zichzelf, zijn leven, zijn relaties … Als lezer gaat het je al vlug dagen dat sommige van die personages (eigenlijk allemaal) met elkaar verbonden zijn door familie, vriendschap, werk …. Maar gemakkelijk maakt Yasmina Reza het de lezer niet! De ik-vertellers gaan ervan uit dat de onderlinge relaties voor de lezer genoegzaam gekend zijn (quod non). “Wie was dat nu ook alweer?” is de vraag die je je bij elk nieuw verhaal telkens stelt. Het is echter perfect mogelijk om elk verhaaltje los van het vorige te lezen. Dan blijft Gelukkig de gelukkigen bij een rits stillistisch knap geschreven inkijkjes in het leven van levensechte personages waarbij een scala aan intermenselijke relaties de revue passeert: van innig verliefd, over onverschillig tot overspelig. Voor wie zich echter de moeite getroost om dit kluwen aan relaties te ontwarren (schemaatje maken!), opent zich een diepere dimensie. Dan kom je er achter dat mensen hopeloos op zoek zijn naar het geluk dat ze telkens opnieuw trachten te vinden in hun relaties met anderen. En laat het dan net deze relaties zijn die hen tot wanhoop drijven ... Slechts één koppel in het hele boek vindt zijn geluk in het huwelijk: de Hutners. Maar zij dragen dan weer een ander kruis: hun zoon denkt dat hij Célin Dion is … Verder gaat Gelukkig de gelukkigen ook over de absolute relativiteit van ons bestaan: spilfiguur Ernest Blot wil dat zijn as uitgestrooid wordt in de rivier de Braive, wat aan het einde van het boek dan ook gebeurt. De alledaagse setting (voorbijrazende auto’s, de urne zit in een goedkope tas, het troosteloze dorp) én de banale gesprekken die zijn intimi met elkaar voeren op het moment van de asverstrooiing (“Kijk, dat makelaarskantoor zit daar nog maar net”), zetten dit loeihard in de verf. Tegelijk is het opzet van dit ongelofelijk knap geconstrueerde boek de perfecte illustratie van wat Yasmina Reza inhoudelijk poneert: mensen krijgen slechts betekenis voor elkaar wanneer ze met elkaar verbonden zijn. Lees: de personages uit het boek (en de boodschap van het boek) krijgen voor de lezer slechts inhoud en betekenis wanneer hun relatie tot de andere personages duidelijk wordt. Faut le faire! |