AtlasContact, 2014 *** De Consequenties is in meerdere opzichten een interessante roman: de thema’s die Nina Weyers bespeelt zetten aan tot nadenken, het wemelt van de verrassende anekdotes en filosofische bedenkingen en het verhaal weet te boeien. In deze debuutroman vertelt Weyers over een dochter (Minnie Panis) en haar moeder, over (leven in) de kunst, over privacy en zelfs over het boeddhistische streven naar onthechting (‘Het enige wat een vis hoeft te doen, is zich verliezen in het water’). Dit alles hangt de auteur op aan een intelligente constructie. Zo kiest ze ervoor om eerst het vertelstandpunt van Minnie, vervolgens dat van haar moeder en ten slotte weer dat van Minnie in te nemen. De flashbacks zijn perfect getimed en onthullen beetje bij beetje het ware verhaal achter de eigengereide Minnie. De toon die Weyers aanslaat is koel (bijwijlen zelfs hard), de stijl no-nonsense. Ze maakt bij monde van Minnie meteen duidelijk een hekel te hebben aan clichés en voorspelbare plots. Daarvan kunnen we haar inderdaad niet verdenken. Het verhaal laat zich dan ook niet zo makkelijk navertellen. Het komt hierop neer dat we de jonge kunstenares Minnie volgen in haar recentste kunstproject, maar ondertussen een inkijk krijgen in haar visie over kunst en het leven ... ‘Verdwijnen’ is de rode draad in Minnies kunst en bij uitbreiding in De Consequenties. Als afstudeerproject fotografeert Minnie een jaar lang alle afval die ze dagelijks produceert om te laten zien waartoe elk mens gereduceerd kan worden (je bent wat je weggooit én verdwijnt aldus). Om een stukgelopen relatie te verwerken, verkoopt ze even later haar hele inboedel waarrond ze de tentoonstelling Nothing Personal opbouwt. Nog later laat ze zich een maand lang schaduwen door haar ex-vriend (van wie ze overigens zwanger is) die haar doen en laten vastlegt op de gevoelige plaat. Het thema van het verdwijnen komt overigens terug in een trits wetenswaardigheden die de lezer tussendoor meekrijgt: in Zuid-Louisiana verdwijnen stukken land aan een rotvaart in zee, de Maya’s voorspelden met hun kalender het einde der tijden, conceptueel kunstenaar Bas Jan Ader bleek in 1975 bereid op de oceaan te verdwijnen voor de kunst … Het ultieme kunstproject waarbij het kunstwerk an sich verdwenen is, vindt Weyers bij Marina Abramovic’ performance The Artist is present waar de kunstenares zélf het kunstwerk is. Maar ondertussen vertelt Weyers dus het verhaal achter Minnie, het klein gebleven meisje dat bijna nièt-was (vroeggeboren) en in haar verdere leven tot twee keer toe bijna-verdwijnt: als zevenjarige werd ze ternauwernood gered uit het zwembad en tijdens haar kunstproject verdwijnt ze in een ijswak. Waar Weyers gruwelt voor clichés, schuwt ze (vergzochte?) toevalligheden blijkbaar niet: de kleine Minnie ‘vindt’ de portefeuille van haar vader (die ze overigens niet kent én bovendien in Londen woont) en de volwassen Minnie wordt uit het ijs gered door de dokter die haar als baby redde uit haar letharigsche 'niet-zijn' (wegvallende ademhaling, staren, niet huilen …). “To be or not to be” kan overigens gelden als het tweede thema in Weyers eersteling … Verdwijnen is nu eenmaal niets anders dan niet-(meer)-zijn én 'er zijn' is voor Minnie (en bij uitbreiding voor élke jonge kunstenaar) uitdaging nummer één op de kunstscene. Valt er nog meer te zeggen over De Consequenties? Ongetwijfeld. De gelaagdheid en intertekstualiteit van het boek brengt je bij de vraag over de zin en onzin van kunst, van het leven, maar ook bij verwijzingen naar de muziek en de literatuur. Het zoomt in op relaties, liefde (of het gebrek daaraan), identiteit, privacy (of het gebrek daaraan), ontkenning (haar vader weet niet dat ze bestaat), middeleeuwse mystiek en oosterse filosofie … Deze spannende mix bezorgt de lezer tot op de laatste bladzijde een FoMo. Wat je denkt gemist te hebben (verdwijnen!), blijft je nog lang na het lezen van dit boek fascineren. De Consequenties 'verdwijnt' na lectuur dus niet zò makkelijk uit je hoofd. To be or not to be, that’s the question. Ik denk dat Nina Weyers alvast een blijvertje is in literatuurland. |